چهارمین جلسه آموزش خانواده

چهارمین جلسه آموزش خانواده در روز دوشنبه

مورخ 92/10/23 با موضوع ناهنجاری های رفتاری کودک دبستانی

با سخنرانی سرکار خانم شاه جعفری در نمازخانه دبستان هدی برگزار شد.

خلاصه مطالب ارائه شده را در ادامه مطالب مطالعه کنید.

بسم الله الرحمن الرحیم

جلسه چهارم آموزش خانواده                                                     دیماه 1392

ناهنجاری های رفتاری کودکان دبستانی (تربیت اخلاقی و اجتماعی)

دلایل انتخاب موضوع

شکایت والدین و معلمان از :

            1- نافرمانی و گوش ندادن به اوامر معلم و والدین

            2-  کم رویی وگوشه گیری و خجالتی بودن بعضی از کودکان

            3- برداشتن وسایل همکلاسیان

            4- حسادت و دعوای با خواهر یا برادر

            5- استفاده از کلمات نامناسب

            6- جواب پس دادن

            7- پرخاشگری و عصبانیت

            8- دروغگویی

تعریف رفتار نابهنجار

هر جامعه معیارهای ویژه ای برای رفتارهای قابل قبول دارد؛ به رفتاری که از این معیارها منحرف شده باشد، رفتار نا‌بهنجار می گویند.

            ممکن است رفتاری که در یک جامعه به‌هنجار تلقی می‌شود در جامعهٔ دیگرو یا زمانی دیگرنابهنجاربه‌ نظرآید.

            اکثر رفتارها (پرخاشگری، گوشه‌گیری و ...)  از همه‌ی افراد سر می زند، اما رفتار نا بهنجار از لحاظ درجه‌، شدت و استمرار با رفتار به هنجار فرق دارد.

            ملاک تشخیص رفتار نابهنجار:

            - کمیت رفتار

            - تأثیر آن بر بهزیستی فرد و یا گروه اجتماعی (پی‌آمدهای زیان‌باربرای فرد یا اجتماع)

طبقه بندی رفتارهای نابهنجار کودکان

1- نابهنجاری های ناشی از نقیصه های ذهنی
2- نابهنجاری های ناشی از مشکلات عاطفی

•   ترس             •   نگرانی           •   اضطراب        •   خشم        •   پرخاشگری                         •   حسادت           •   کمرویی            •   احساس حقارت  •   زودرنجی        •   وسواس           •   افسردگی         •   کمبود توجه      •   حواس پرتی     •   خودخواهی     •   تظاهر •   بی توجهی      •   بداخمی          •   گوشه گیری     •   کج خلقی         •   گستاخی و پررویی

3- نابهنجاری های ناشی از ناسازگاری اجتماعی
            •   بی قراری                    •   دروغگویی                  •   دزدی             •   تقلب              •   کتک کاری                  •   تحرک زیاد                        •   تعصب         •   نافرمانی                        •   تخریب وسایل               •  عدم همکاری                 •   نفاق افکنی      •   بدزبانی                       • قطع کلام دیگران             •   تندمزاجی                    •   مرافعه جو      •   قلدری •  مسئولیت ناپذیری            •   دگرآزاری        •   خود آزاری     •   پرسروصدا        •   منفی بافی                   •عدم قبول راهنمایی دیگران

فرمان نبردن از والدین

• در نظر اکثر والدین اولین و راحت ترین برخورد با نافرمانی کودک تنبیه زبانی اوست اما توصیه می‌کنیم:

• زبان خود را نگه دارید. نباید کاری کنید که کودک احساس بدی نسبت به خود پیدا کند، چون این کار به رفتار منفی‌تر منجر می شود.

• اگر کاری از کودک می‌خواهید و او فریاد می‌زند که «الان نه!» سعی کنید عصبانی نشوید، به یاد داشته باشید بهتر است به جای تأدیب یا کنترل او، به او خود کنترلی را بیاموزید. مهربان و درعین حال روی حرفتان مصر باشید.(مهربان و قاطع)

• در مواقع دیگر وقتی کار خوبی انجام می‌دهد، او را تشویق کنید.

• انتظارات خود را در حد توان او قرار دهید.

• تنبیه نکنید.

مشکلات تنبیه

• هرگز اورا تنبیه نکنید.

• تنبیه ممکن است در کوتاه مدت او را به خوب رفتار کردن مجبور کند، ولی در دراز مدت مشکلات متعددی را برایمان به وجود خواهد آورد.

                        چهار ”ت“ تنبیه:

• - تنفر: من نمی توانم به مربی و والدینم اطمینان کنم از آن ها متنفرم.

• - تلافی: شاید الان مربی یا والدین پیروز شده باشند، ولی دفعه بعد من تلافی می کنم و پیروز می شوم.

• - تمرد: دفعه دیگه برعکس عمل میکنم تا ثابت کنم مجبور نیستم به حرفشان گوش کنم.

• - تسلیم:گاهی موذیانه است: دفعه بعد بیشتر باید مراقب باشم تا گیر نیفتم.

                        گاهی منفعلانه است: من آدم خوب و توانایی نیستم، هر کاری را غلط انجام می دهم.

در نتیجه بهتر است کودک کار خوب را با میل خودش انجام دهد نه بخاطر تنبیه. در این صورت احساس خوبی پیدا کرده و روز برای او خوشایند‌تر می شود.

درمان نافرمانی      

"نافرمانی کردن" در این سن عادی است. او می خواهد خط قرمز‌ها و انتظارات شما را امتحان کند.

• قبل از هر چیز حد و حدودی را مشخص کرده و به او اعلام کنید.

• به او بفهمانید وقتی قانونی را زیرپا بگذارد، برایش پیامدهایی خواهد داشت.

• از چهار گام پیروزی بخش غافل نشوید. سعی کنید به عمق مسئله‌ نافرمانی فرزندتان راه یابید.

• زرنگ باشید. برای ایجاد آرامش دوباره، از او بخواهید در جای مورد علاقه اش دراز بکشد، اگر باز هم مخالفت کرد، خودتان به اتاق دیگری بروید و استراحت مختصری کنید.

• موضوع دعوای خود را انتخاب کنید.

• مصالحه کنید. از شرایطی که ممکن است موجب تحریک نافرمانی او شود اجتناب کنید.

• به جای این که بگویید چه‌کار نمی‌تواند بکند، بگویید چه کار می‌تواند بکند.

استفاده از کلمات نامناسب و زشت

• تقریباً تمام کودکان گاهی از کلمات نامناسب استفاده می‌‌کنند.

• دلیل: شنیدن در منزل، مدرسه، رسانه ها یا محیط‌‌های دیگر. توجه شدید و واکنش بیش از حد والدین باعث تکرار بیشتر این کلمات خواهد شد. راهکار:

• 1-‌ برایش توضیح دهید که این کلمه دیگران را ناراحت می‌‌کند و نباید در خانه استفاده شود.

• 2ـ در صورت تکرار، ضمن حفظ آرامش و نادیده گرفتن کلامش، او را از محیط‌‌هایی که در آنها چنین کلماتی استفاده می‌‌شود دور نگه دارید.

• 3- به او کلماتی بیاموزید که بتواند احساس ناکامی و ناراحتی خود را به صورت مؤدبانه ابراز کند.

• 4- در صورت به کارگیری کلمات مؤدبانه او را تشویق نمایید.

جواب پس دادن

جواب پس دادن اغلب شیوه‌ای برای نشان دادن نافرمانی و لجبازی کودک و نشانه‌ای از تکامل کودک برای به دست آوردن استقلال است. تنش های زندگی روز مره مانند به دنیا آمدن کودک دیگر یا تغییر منزل ممکن است این رفتارها را تشدید کند.

            توصیه ها:

• 1ـ چون کودکان نیاز به ابراز وجود و احساسات خود دارند، اجازه ی ابراز نظر به صورت مؤدبانه را به آنان بدهید.

• 2ـ سعی کنید انتظارات خود را با توانایی های کودکتان تطبیق دهید.

• 3ـ چهار گام پیروزی بخش را به کار گیرید.

• 8ـ رفتارهای مناسب او را تشویق کنید.

نتیجه

17. کودک را آن گونه که هست بپذیرید.

17. به او کمک کنید تا مهارت‌ها و دانش جدید را یاد بگیرد.

17. زمینه‌ی مناسب برای تجربه‌ی موفقیت آمیز کودک را فراهم آورید.

17. از هر نوع فشار و تنبیه  اجتناب کنید.

17. از تشویق برای تقویت رفتار جدید  بهره ببرید.

معرفی کتاب

تربیت سالم در خانه

نویسنده: جین نلسن

مترجمان: محمد جواد فرشچی – ریحانه ایزدی

انتشارات: ساز و کار